ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਾਚੀ ਮੋਰਾਂ ਕੰਚਨੀ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ

ਮੋਰਾਂ ਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ

Author: Balraj Sidhu

Sher-E-Punjab Ranjit Singh

ਭੂਮਿਕਾ: ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਲਿਖਾਰੀ ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਛਾਇਆ ਕਰਦੇ ਆਹਲੀਸ਼ਾਨ ਛੱਤਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ,ਉਸਦੀ ਦਸਤਾਰ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਵਧਾਉਂਦੀ ਕੀਮਤੀ ਕਲਗੀ 'ਤੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਉਹ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਅੱਖ ਦੇ ਕੋਹਜ਼ ਅਤੇ ਚੇਚਕ ਦੇ ਦਾਗਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਭਾਵੁਕਤਾ ਦਾ ਪੋਚਾ ਮਾਰਦੇ ਹੋਏ ਦਲੀਲਾਂ ਘਡ਼੍ਹਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਨੇਕ ਦਿਲੀ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ,ਪਰ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀਆਂ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਨੋਂ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚ ਕੇ ਉੱਪਰ ਹੱਥ ਰੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਪੱਗ ਅੰਦਰ ਝਾਕਦੇ ਹੋਏ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੂਝ, ਨਿਪੁੰਨਤਾ, ਦੂਰ ਅੰਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਚੁਸਤ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਪੁੱਲ ਚੀਨ ਦੀ ਕੰਧ ਤੋਂ ਵੀ ਕੱਦਾਵਰ ਉਸਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਉਸ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ, ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਅਧਿਨ ਕੀਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਿਆਸਤੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸਦੀ ਹਿੱਕ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਉਪਮਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਡੌਲਿਆਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਬਿਆਨਣ ਲਈ ਉਹ ਉਸ ਨਾਇਯਾਬ ਹੀਰੇ ਕੋਹਿਨੂਰ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹਨ,ਜੋ ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤੇ ਉਵੇਂ ਹੀ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਖੁੱਸਿਆ।ਇਸ ਪਸ਼ਚਾਤ ਥੱਲੇ ਉਤਰਦੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਲੱਕ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੀਰਿਆਂ ਜਡ਼੍ਹੀ ਫੌਲਾਦੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਦੀ ਸਿਫਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਵਿਵਰਣ ਪਿਛੋਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਕਮਰਕਸੇ ਉੱਤੇ ਹੀ ਦਮ ਤੋਡ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਕਲਮਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਨਫਾਂ ਦਾ ਪਠਨ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਇਕ ਜ਼ਹੀਨ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਇਨਸਾਨ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਚਿੰਤਕ ਨੂੰ ਸਿਵਾਏ ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਣਗੌਲੇ ਪੱਖ ਹਨ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਮਰਦਾਨਗੀ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਸਹੀ ਤਸਵੀਰ ਝਲਕਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਧਾਰ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਸਰਾਸਰ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਹੈ!ਮੈਨੂੰ ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸੂਝਵਾਨ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸੈਕਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਉੱਕਾ ਹੀ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੈ!!ਮਹਾਰਜੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਔਰਤਾਂ ਹੰਢਾਈਆਂ। ਉਸਦੇ ਹਰਮ ਵਿਚ ਬੇਅੰਤ ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਦਾਸੀਆਂ ਦਾ ਵਡਮੁੱਲਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸੀ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤੱਲਕ ਵੇਰਵੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਉਸਦੇ 'ਵੱਨ ਨਾਇਟ ਸਟੈਂਡ' ਭਾਵ ਗਾਹੇ-ਬਗਾਹੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੇ ਕਿੱਥੇ ਕਿੱਥੇ ਮੂੰਹ ਮਾਰਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਖੌਰੇ ਉਸਦੀ ਸੂਚੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਲੰਮੀ ਹੋਵੇਗੀ!ਵੱਖ ਵੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਦਾਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਨਾਮਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀ ਦੱਸੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇ ਮਹਾਰਜੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਇਹ ਪੱਖ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਉਹ ਮੁਕਾਮ ਹਾਸਿਲ ਨਾ ਹੁੰਦਾ, ਜੋ ਰੁਤਬਾ ਉਸਦਾ ਅੱਜ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸਨੇ ਐਨਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰ ਸਕਣਾ ਸੀ। ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਜੰਗਾਂ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਨੀਖਡ਼ਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ ਤਾਂ ਮੋਰਾਂ ਉਸਦੇ ਸੰਗ ਹੈ।ਮੋਰਾਂ ਇਕ ਬਜ਼ਾਰੂ ਨਾਚੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਤਮਾਮ ਹਿਯਾਤੀ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਨਚਾਇਆ ਸੀ।ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਲੱਕ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਤਾਰੀਫਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆ ਹਨ। ਵਕਤ ਹੈ ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਮਰਕਸੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਕਰੇ। ਪਰ ਕੌਣ?  ਕੋਈ ਹਿੰਮਤ ਕਰੇ ਜਾਂ ਨਾ ਮੈਂ ਨਿਧਡ਼ਕ, ਬੇਖੌਫ ਅਤੇ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਬੈਲਟ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਿਆਂ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਮੋਰਾਂ ਨਾਲ ਖੌਲਦੇ ਇਸ਼ਕ ਉੱਤੇ ਝਾਤ ਪਾਉਂਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ 'ਮੋਰਾਂ ਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ' ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।ਇਤਿਹਾਸ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਨਾ ਤਾਂ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮੂਚੀ ਗਲਪ ਰਚਨਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਅਫਸਾਨਾ ਨਿਰੋਲ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।ਆਪਣੀ ਕਥਾ ਨੂੰ ਦਿਲਚਸਪ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿਥੇ ਮੈਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਲੋਡ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਮੈਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਰ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਪਾਤਰ, ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਅਤੇ ਕਾਲ ਨਾਲ ਛੇੜ-ਛਾੜ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਨਾ ਵਿਗੜੇ।ਇਸ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਘੁਸਪੈਠ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖਣ ਪਿਛੇ ਮੇਰਾ ਮਕਸਦ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਛਵੀ ਨੂੰ ਵਿਗਾਡ਼ਨਾ ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ,ਬਲਕਿ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਕੋਨਿਆਂ 'ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾਉਣਾ ਹੈ।                      

ਬਲਵੀਰ ਕੰਵਲ ਜੀ ਦੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਨਤਮਸਤਕ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਮੇਰੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਉਸਤਾਦ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਬਾਵਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਪੈੜਾਂ ਵਿਚ ਪੈਰ ਧਰ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਇਹ ਨਿਮਾਣਾ ਜਿਹਾ ਯਤਨ ਹੈ।

- ਬਲਰਾਜ ਸਿੱਧੂ, ਯੂ.ਕੇ.

Copyright 2011 Balraj Sidhu

ਪੰਜ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵਿਭਾਜਿਤ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਛਾਪਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਇੱਛਤ FONT ਵਿਚ  E-MAIL ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਸੰਪਰਕ HOME PAGE 'ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।